Dialyse Diahub

Een diahub is een ruimte/voorziening van 2 dialysestations op een locatie zo dicht mogelijk bij de woonomgeving van de patiënt. Per station kunnen 2 patiënten per dag dialyseren. In principe kunnen per diahub dus 8 patiënten wekelijks drie keer dialyseren. Het is een optie om ook één avondshift aan te bieden voor maximaal 2 patiënten. De maximale capaciteit wordt dan 12 patiënten.

Patienten zijn bewoners van het zorgcentrum, dan wel wonend in de nabije omgeving van het zorgcentrum. Een diahub beschikt over voorzieningen op een niveau dat vergelijkbaar is met een dialyse in de thuissituatie. Bovendien staan de dialysemonitors in de Hub gedurende de behandeling in verbinding met de hoofdvestiging (dialyse afdeling) binnen het Maastricht UMC+. De dialyses in de Hub worden uitgevoerd en medisch ondersteund op eenzelfde manier als een reguliere dialyse in het ziekenhuis of eerder genoemde locatie. Bij een overleg tussen de verpleegkundig dialyse assistent (VDA) in de Hub en de nefroloog of verpleegkundig specialist in de hoofdvestiging (ziekenhuis) zijn real time parameters beschikbaar. Zowel de actieve alsook de passieve dialysebehandeling vallen onder verantwoordelijkheid van de nefroloog van het ziekenhuis; de dialyse patiënt in de Hub wordt regelmatig op locatie gezien door de nefroloog.

De verpleeghuisarts van de locatie kan indien gewenst de nefroloog raadplegen; de verpleeghuisarts dient wel op nefrologisch gebied bijgeschoold te worden. In de huidige situatie voert een VDA, in dienst van het ziekenhuis, de dialyses in de diahub uit. Een VDA is een basis verpleegkundige (niveau 4) met een extra opleiding tot dialyse assistent. Een dialyse verpleegkundige is een gespecialiseerde verpleegkundige met een afgeronde CZO erkende dialyse-opleiding. De wenselijke situatie is dat VDA's in dienst van het zorgcentrum worden opgeleid (eigen personeel niveau 4) op de locatie waar diahub gevestigd is; het ziekenhuis huurt dan het personeel van het zorgcentrum in. De voornaamste reden is de flexibiliteit bij eventuele onder- of overproductie / bezetting. Ook kan de VDA van de zorginstelling naast de dialyse zijn/haar dagelijkse werkzaamheden uitvoeren. Het "detacheren" van personeel voor de diahub maakt het mogelijk om de personeelskosten te dekken vanuit de exploitatie, waarbij de factor arbeid efficiënt wordt ingezet. Bovendien biedt deze vorm meer ontplooiingsperspectief voor het personeel van de zorginstelling, wat kan worden beschouwd als een extra uitdaging. Nadeel is dat de tijdsinvestering in de opleiding hoog is en de cursist geruime tijd aan het normale arbeidsproces van de zorginstelling wordt onttrokken.

Het is vanuit juridisch aspect op dit moment enkel toegestaan om met een VDA niveau 4 te werken. Mogelijk wordt op termijn nog gekeken of ziekenverzorgende/DA dialyse assistent niveau 3 als bevoegd kan worden beschouwd.

Voor welke patiënten is de Hub geschikt?

De populatie patiënten die van de  Hubgebruik kunnen maken zijn:

• passieve dialysepatiënten (door nefroloog geselecteerd) én bewoners van de zorginstelling die gedialyseerd worden onder begeleiding van een verpleegkundig dialyse assistent (VDA) met een dialyseverpleegkundige als achterwacht. Training om zo actief mogelijk te gaan dialyseren wordt aangeboden.
• dialysepatiënten die in de directe omgeving van de zorginstelling wonen waar de Hub wordt aangeboden, kunnen naar de diaub komen om actief te dialyseren al dan niet met hulp van een VDA.

 Voor iedere patiënt wordt een specifieke set disposables klaargemaakt in het ziekenhuis en aangeboden aan de Hub. De hiervoor noodzakelijke logistiek wordt door het ziekenhuis uitgevoerd. Een dergelijke “bestelling” kan bijvoorbeeld wekelijks of naar behoefte geleverd worden.

Voordelen

 Voor patiënt, het ziekenhuis en de zorginstelling heeft dialyse in een diahub voordelen.

Voor de patiënt

• Passende dialysezorg in de eigen omgeving, met behoud van professionele deskundigheid en met de kwaliteit van het Ziekenhuis
• Minder of geen vervoer naar een dialysecentrum (besparing van kosten en tijd).
• Geen tot minimale wachttijden
• Variabele (aanvangs)tijden mogelijk, waardoor in toenemende mate rekening gehouden kan worden met de wens van de patiënt.
• Vertrouwde zorg door vertrouwd personeel.
• Bevorderen van de zelfredzaamheid van de patiënt (bv. actieve dialyse)

Voor het ziekenhuis

De nefrologie-afdeling kan beschikken over een meer flexibele productiecapaciteit om op efficiënte wijze fluctuaties in het patiënten aanbod op te vangen. Bij een goed georganiseerde keten is van te voren bekend hoeveel patiënten van een pre-dialyse naar een dialysefase gaan en voor welke vorm van dialyse gekozen gaat worden.

• Dit initiatief kan gezien worden als een toepassing van “thuisdialyse”. Het streven van de overheid is om patienten in toenemende mate thuisdialyse aan te bieden. De doelstelling van 30% wordt door de meeste ziekenhuizen niet gehaald. De diahub, die kan worden beschouwd als een vorm van thuisdialyse, kan ertoe bijdragen dat de norm wel wordt gehaald.

Voor de zorginstelling waar de patiënt behandeld wordt:

• Het bieden van een “near-patient-therapy” van een zeer belastende behandeling
• Het efficiënter inzetten van het eigen personeel, geschikt en opgeleid, en het aanbieden van ontplooiingsperspectief. (Kanttekening is wel dat het personeel van de zorginstelling Big-geregistreerd moet zijn.)
• Vergroot het onderscheidend vermogen door het aanbieden van combinaties in zorg- en dienstverlening (arrangement).
• Reduceren van vervoersbewegingen en met name tijdswinst in het voorbereiden van de patiënt op het vervoer. Dit is bovendien kostenbesparend voor de ziektekosten verzekeraar.

Om dit concept vorm te geven wordt commitment verwacht van het ziekenhuis alsook de betrokken zorginstelling.

Wat wordt verwacht van de zorginstelling?

• Beschikbaar stellen van de dialyse ruimte (m2)

Eisen te stellen aan de ruimte

• minimaal 20 m2, denk ook aan een huursom. (dit kan bv ook in de uurprijs van de VDA verwerkt worden).
• goed bereikbaar (ook i.v.m. disposables)
• electra en water  aan te passen conform NEN-normering
• aandacht voor luchtbehandeling/ventilatie/koeling
• telefoon aansluiting (eigen nummer)
• toegang tot internet (nog nader te bekijken i.v.m. verbinding met ziekenhuis)
• Wi-Fi /tv aansluiting
• werkplek voor personeel
• locker voor personeel
• gescheiden voorraadruimte voor disposables (kast) en afval
• BHV en brandveiligheid.
• afvoer medisch afval behorende bij de dialyse-behandeling

Het tegen vergoeding

• beschikbaar stellen van water, elektriciteit en afvoer water
• beschikbaar stellen van voldoende en adequaat opgeleide VDA’s (opgeleide verpleegkundige)
• toelaten van derden tot de ruimtes (omwonende dialysepatiënten die gebruik maken van de faciliteiten)
• services aanbieden gedurende de behandeling (maaltijd vooraf/achteraf, consumpties) voor niet eigen patiënten/cliënten.

Wat wordt verwacht van het ziekenhuis?

• (bouwkundige en technische) realisatie 
• Levering, onderhoud en service van apparatuur (dialyse monitoren en de RO installaties), stoel, ed.
• Levering materialen en medicijnen
• Lontrole/monitoring waterkwaliteit
• Planning en coördinatie van zowel patiënten als het door de zorginstelling te leveren personeel
• Bewaking kwaliteit en veiligheid (incl. personeel)
• Medische ondersteuning
• Snelle toegang tot Shunt-service (bezoek NP op locatie)
• MDO bespreking met instellingsarts mogelijk
• Opleiding tot VDA
• Calamiteiten handboek/plan.

Wat vragen we van de zorgverzekeraar?

Per regio zal de rol van de verzekeraar variëren. Afhankelijk van de vergoedingen voor thuisdialyse versus centrale dialyse, zal de afweging voor de Hub gemaakt worden. In welke mate, of op welke onderdelen de ziektekosten verzekeraar betrokken wordt, is een interne afweging. Mogelijke aspecten voor onderhandeling zijn:

• bekostiging bouwkundige realisatie Hub
• vergoeding stroom, water en afval
• thuisdialyse-tarief (met VDA) voor dialysebehandeling
• indien noodzakelijk taxi/reiskostenvergoeding voor patiënten naar de diahub

Voor een diaub met 2 plaatsen is minimaal 20 vierkante meter ruimte nodig. (momenteel 32 vierkante meter )  De Hub is voorzien van hoogwaardige apparatuur, inclusief waterbehandeling. De leverancier van de apparatuur voor dialyse kan als onderaannemer van het ziekenhuis optreden. De betrokken firma draagt zorg voor initiële installatie, het beheer en onderhoud van de apparatuur en de logistiek van de disposables. Het ziekenhuis blijft ten alle tijden eindverantwoordelijk voor de apparatuur.

Standaard diahub op 30 m2

Minimaal een vrije wand van 400 cm breed i.v.m. wandpaneel met aan de overzijde een raampartij/uitzicht. Een wand van mi 200 cm breed i.v.m. aanrechtblok . Minimale hoogte: 230 cm.

A: diahub –wandpaneel

Een nog te ontwerpen wandpaneel met logo van ziekenhuis hierin geïntrigeerd:

• De aanvoer van water en een ingebouwde/weggewerkte  RO installatie
• Aansluiting afvoer van afvalwater
• 2x5 stopcontacten /stroom (Nen 1010 en Nen 3134(K2+) o.m. voor aansluiting dialyseapparaten, RO, eventueel ECG, laptop, ed.
• Directe (voor aanprikken) en indirecte verlichting
• Geïnterrogeerde separatiegordijnen
• 2x CIA- aansluiting voor individueel TV toestel (voorkeur heeft  Ipad via Wifi)
• 2x Netwerkaansluiting en mogelijkheid om draadloos netwerk te creëren (router)
• Zijkanten met afsluitbare bergruimte voor privé-spullen patiënten

Twee dialysestoelen met tafel, dialysemachine/RO. Afstand tussen stoelen 120 cm. Een krukje en weegschaal met patiënten ID.

B: Aanrechtblok

Een nog te ontwerpen aanrechtblok ( 250- 300cm) met hierin geïntegreerd:

• Werkblad van 150-200 cm
• Spoelbak met warm en koud water
• 2 stopcontacten (specificatie zie Nen norm)
• Afsluitbare hoge voorraadkast
• Afsluitbare voorraadkastjes boven en onder (o.a. voor medicijnen en aanprikmateriaal)
• Afsluitbaar ijskastje (o.a. voor medicijnen)
• Kapstok en spiegeltje aan de zijkant

C: Werkruimte

Een klein bureau voor 1PC-werkplaats en printer/fax met afsluitbaar lade blok.  4 Stopcontacten (zie Nen), netwerkaansluiting (of draadloos Wifi) en telefoonaansluiting (eigen nummer). Een stoel met leuningen voor PD patiënten .

Naast 30 m2 een voorraadruimte in de nabijheid voor opslag disposables en opslag/afvoer materialen.
Ruimte voor 2 voorraadrekken. 

Overige:

• Geen noodstroomvoorzieningen
• Reanimatie/ BHV via zorginstelling
• Geen bijzondere eisen wat betreft klimaatbeheersing (standaard regeling)
• Standaard verlichting (specifieke verlichting achterwand)
• Toegangsdeur naar ruimte afsluitbaar
• Geen wachtruimte of brancards opstelling buiten noodzakelijk
• Stalling rollator/ rolstoel buiten de DIAHUB ruimte

Medische inhoudelijk

De dialyses vinden plaats onder de eindverantwoordelijkheid van een nefroloog van het ziekenhuis. Het juridisch kader van het werken met Hubs, buitenlocaties e.d. moet worden vastgesteld. De risico’s voor patiënten voor een behandeling in een Hub zijn gelijk aan een in-centrum behandeling voor stabiele patiënten of een thuisdialyse behandeling. Opgeleid personeel is direct aanwezig om een eerste calamiteit op te vangen, waarbij via telefonische (eventueel video) verbinding terug gevallen kan worden op gespecialiseerd verpleegkundig personeel uit het ziekenhuis. Patiënten worden periodiek gezien door de nefroloog. Bij calamiteiten gelden dezelfde procedures als in de thuissituatie: het consulteren van een huisarts, verpleeghuisarts, dan wel een noodoproep via het alarmnummer 112.

De verpleeghuisarts krijgt nascholing, wordt geïnformeerd over de medische activiteiten in de Hub en geïnstrueerd over hoe te handelen in bepaalde situaties.

Personeel

Door te kiezen voor het opleiden van verpleegkundige van de zorginstelling tot VDA, kan in de dagelijkse bedrijfsvoering dit personeel zowel ingezet worden in de Hub als bij andere meer reguliere werkzaamheden. Indien er geen dialyse uitgevoerd hoeft te worden is er geen personeel aanwezig. Een risico kan zijn dat er geen of onvoldoende personeel beschikbaar is. Dit risico wordt beperkt door de patiënten planning en de personele planning tijdig te organiseren. Zowel de zorginstelling als het ziekenhuis wijzen hiertoe een functionaris aan.  De opleiding tot VDA neemt een aantal maanden in beslag. Er kan een vertraging ontstaan indien niet tijdig opgeleid personeel beschikbaar is.

De logistiek en de medische en verpleegkundige backup van een Hub is op termijn alleen kostenefficiënt indien er een volume groei plaatsvindt van het aantal dialysebehandelingen. Daarnaast moet er een voldoende kritische massa zijn in het aantal Hubs, met een bezettingsgraad van 60 à 70% per plaats; een optimale bezetting is 90%.

Technisch

Bij een technische storing van de apparatuur en het niet tijdig beschikbaar hebben van vervangende apparatuur zal het ziekenhuis een alternatieve locatie voor een dialyse behandeling ter beschikking moeten stellen (andere Hub, ziekenhuis of in het ergste geval een ander ziekenhuis in de regio).

Indien gedurende een periode de apparatuur niet gebruikt wordt, kan het zijn dat bepaalde installaties eerst een kweekperiode/validatie moeten doorlopen voordat ze weer operationeel zijn. Dit is met name in de aanloopfase een aandachtspunt. Wanneer de periodieke controles consequent worden uitgevoerd, is ook dit geen risico meer. De apparatuur is dan voldoende gemonitord om snel weer in te zetten.

Financieel

De initiële investering om bestaande ruimte geschikt te maken voor het realiseren van een hub met 2 stations wordt geschat op circa € 100.000. Deze investering kan worden afgeschreven op 8 jaar waardoor de jaarkosten rond de €12.500,- zullen zijn. Een risico kan zijn dat er perioden zijn dat er geen (geschikte) inwoners of buurtbewoners zijn, waardoor de Hub tijdelijk niet gebruikt wordt. De rente/financieringskosten m.b.t. ruimtes en apparatuur loopt dan door. Deze kosten zijn afhankelijk van de gekozen contractvormen (huur ruimtes, apparatuur aanschaf versus prijs/behandeling, kosten van de opleiding etc.)

De apparatuur en disposables moeten hetzelfde zijn als die in het ziekenhuis en thuissituatie gebruikt worden. De afspraak met de toeleverancier zal vaak neerkomen op een vergoeding per behandeling. Dit heeft als voordeel dat indien geen behandeling plaatsvindt, er ook geen kosten gemaakt worden. Er zit wel een ondergrens in het aantal verrichtingen per machine 

Het vaststellen van de optimale capaciteit met betrekking tot dialyseren in ziekenhuizen is ingewikkeld door o.a. fluctuaties in het aantal verrichtingen die leiden tot een over- of ondercapaciteit, hogere kosten door onbezette apparatuur, inflexibele contracten met de leveranciers en capaciteitsproblemen met betrekking tot gespecialiseerd personeel gevolgd door hogere personeelskosten.

Om dit probleem het hoofd te bieden introduceren we op locatie in een verzorgingshuis dialyse plaatsen volgens het concept van de thuisdialyse. In Nederland wordt thuisdialyse sinds de nodige jaren aangeboden als een vorm van nierfunctie vervangende therapie. Voortschrijdende ontwikkelingen zorgen ervoor dat deze vorm aan een steeds grotere populatie kan worden aangeboden. Thuisdialyse vergroot de mogelijkheden om gedurende de nachtelijke uren, dan wel in een hogere frequentie te dialyseren.

In de regio Limburg heeft het MUMC+ veel expertise op het gebied van thuisdialyse. Het fungeert dan ook als thuisdialyse opleidingscentrum voor de patiënt en partner. De ervaringen met de thuisdialyse alsook met de dialyse satelliet Valkenburg tonen aan dat beide goed te combineren zijn. In een soort knooppunt, de zogenaamde 'diahub', biedt het Maastricht UMC+ samen met thuiszorgorganisatie Envida nierfunctie vervangende therapieën aan in een zorginstelling. Deze ontwikkeling past bij de huidige strategie van de overheid om nierfunctie vervangende therapieën aan te bieden in een voor patienten zo optimaal mogelijke omgeving.

Deze website geeft informatie over het opzetten in inrichten van een diahub.

Deze website kwam tot stand met steun van de Nierstichting